Κάτι έχει κολλήσει στο λαιμό μου και δε μπορώ να καταπιώ!

Η παραπάνω φράση είναι μία από αυτές που ακούγονται συχνότερα σε ένα ωτορινολαρυγγολογικό ιατρείο και φαίνεται να απασχολεί περισσότερους ασθενείς από ότι θα νομίζαμε.

Καθώς ο μέσος άνθρωπος καταπίνει περισσότερες από 600 φορές, κατά μέσο όρο, σε μία ημέρα, οι περισσότεροι από εμάς θα εμφανίσουν περιστασιακά δυσκολία στο να καταπιούν τη τροφή ή να «πνίγονται» κατά τα γεύματα, ωστόσο, ενώ για τους περισσότερους αυτό θα είναι σπάνιο για κάποιους ασθενείς θα αποτελεί καθημερινή ρουτίνα.

Αυτή η αίσθηση ενός ξένου σώματος στο λαιμό, ή ενός κόμπου ή η αίσθηση ότι πνιγόμαστε ή δεν καταπίνουμε έχει διάφορα ονόματα στην ιατρική όπως «δυσφαγία», «διαταραχή κατάποσης», αλλά διεθνώς περιγράφεται με τον όρο Globus pharyngeus, που μεταφράζεται στα ελληνικά ως «φαρυγγικός κόμπος» και απασχολεί έως και το 4% αυτών που θα επισκεφτούν έναν ωτορινολαρυγγολόγο.

Νιώθω κάτι περίεργο στο λαιμό μου όταν καταπίνω και δυσκολεύομαι να «κατεβάσω» την τροφή.

Όχι σπάνια, οι ασθενείς δυσκολεύονται να βρουν τα κατάλληλα λόγια για να περιγράψουν το είδος της ενόχλησής τους. Αν θέλαμε να κωδικοποιήσουμε τα συμπτώματά της δυσφαγίας αυτά θα ήταν:

• φαγητό που σταματάει στο λαιμό και απαιτεί επιπλέον προσπάθεια για να «κατεβεί»
• βήχας και προσπάθεια καθαρισμού του λαιμού κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την κατάποση
• πόνος ή ενόχληση κατά την κατάποση
• αίσθηση πνιγμονής (σαν πνίξιμο) κατά την κατάποση
• φαγητό που «επιστρέφει» μετά την κατάποση

Φυσικά είναι δυνατόν να εμφανίζονται ένα ή και περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, ενώ και η ένταση τους μπορεί να διαφέρει από μέρα σε μέρα. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν τα προβλήματα μόνο στη στερεά τροφή και όχι στα υγρά, ενώ κάποιοι μόνο όταν παίρνουν χάπια ή μεγάλες μπουκιές.

Διαταραχή κατάποσης. Γιατί μου συμβαίνει;

Το αίσθημα κόμπου στο λαιμό και η διαταραχή της κατάποσης μπορεί να έχει πολλές αιτίες που μπορεί να αφορούν

• το στόμα ή το λαιμό

παθήσεις που επηρεάζουν το στόμα και το λαιμό, όπως τη δομή τους, π.χ. προηγούμενες εγχειρήσεις, τραύματα ή όγκοι, ή μόνο τη λειτουργία τους, όπως νευρολογικές παθήσεις, π.χ. εγκεφαλικά, νόσος Parkinson, μυασθένειες είναι δυνατόν να αποτελούν την αιτία. Το ίδιο συμβαίνει και σε απλούστερες καταστάσεις όπως οι φλεγμονές, π.χ. φαρυγγίτιδες ή λαρυγγίτιδες ή οι αλλεργίες

• τη μύτη

η ρινική απόφραξη που προκαλεί στοματική αναπνοή οδηγεί σε ξηρότητα, που συχνά προκαλεί την αίσθηση κόμπου στο λαιμό, όπως στις αλλεργίες. Το ίδιο ισχύει και με την οπισθορρινική έκκριση, την παρουσία, δηλαδή, εκκρίσεων από τη μύτη που κυλάνε στο πίσω μέρος του λαιμού σαν φλέγμα, όπως στις χρόνιες ιγμορίτιδες

• τον οισοφάγο

παθήσεις του οισοφάγου, όπως η αχαλασία ή τα εκκολπώματα, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή στην κατάποση, ενώ εξαιρετικά συχνά η αιτία είναι απλούστερη, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, χωρίς όμως να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και σπάνιες αλλά σοβαρές, όπως μια κακοήθεια

• την ηλικία (πρεσβυφαγία)

καθώς τα χρόνια περνούν η φυσιολογική φθορά των αγγειακών και νευρικών δομών κάνει πιο δύσκολα τη σύνθετη λειτουργία της κατάποσης

• το άγχος

συχνά το στρες και η ψυχολογική επιβάρυνση μπορούν να μας κάνουν να νιώθουμε ένα ξένο σώμα στο λαιμό, χωρίς άλλη αιτία. Το ίδιο ισχύει και με το φόβο να καταπιούμε χάπια

Διάγνωση και θεραπεία

Ο σωστός και επιμελής έλεγχος από τον ωτορινολαρυγγολόγο, θα εξασφαλίσει μια σωστή διάγνωση και μια στοχευμένη θεραπεία, ενώ είναι πολύ σημαντικό να αποκλειστούν σοβαρές παθήσεις, όπως οι κακοήθειες.

Σχεδόν πάντα χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε κάμερες για να ενδοσκοπήσουμε όλο το λαιμό, ενώ σπανιότερα απαιτείται να γίνουν απεικονιστικές εξετάσεις, όπως οι μαγνητικές τομογραφίες.

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της διαταραχής και συχνά μπορεί να περιλαμβάνει απλά φάρμακα ή ακόμη και μόνο οδηγίες, που θα αφορούν τον τρόπο ζωής, το είδος της τροφής, τη στάση του σώματος κατά την κατάποση κ.λπ.

Πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι θα πρέπει να αναφέρουμε στον ιατρό κάθε διαταραχή της κατάποσης ή πρόβλημα στο λαιμό, όσο ήπιο κι αν είναι, καθώς, μπορεί να υποκρύπτεται κάτι σοβαρό, όπως μια κακοήθεια, ενώ ακόμα και στις απλούστερες περιπτώσεις, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση επιδεινώνει το πρόβλημα και δυσχεραίνει τη λύση του.