Ιγμορίτιδα ή ρινοκολπίτιδα?

Ένα εξαιρετικά συχνό ωτορινολαρυγγολογικό πρόβλημα στον πληθυσμό είναι η γνωστή σε όλους μας «ιγμορίτιδα», όπως κυρίως αναφέρεται, ή πιο σωστά ρινοκολπίτιδα ή παραρρινοκολπίτιδα.

Παραρρίνιοι κόλποι ονομάζονται κάποιες κοιλότητες μέσα στο κεφάλι μας και γύρω από τη μύτη. Οι μεγαλύτεροι είναι, όντως, τα ιγμόρεια που βρίσκονται στα πλάγια της μύτης, στην περιοχή που έχουμε τα μάγουλα, αλλά εκτός από αυτά υπάρχουν και άλλοι, όπως:

• οι ηθμοειδείς κυψέλες (πρόσθιες και οπίσθιες στα πλάγια της μύτης),
• οι μετωπιαίοι κόλποι (στο μέτωπο μας),
• και ο σφηνοειδής κόλπος (ανάμεσα στα μάτια μας και πίσω).

Κάθε μία από τις κοιλότητες αυτές μπορούν να εμφανίσουν φλεγμονή και όλες αυτές οι φλεγμονές ονομάζονται παραρρινοκολπίτιδες ή πιο απλά ρινοκολπίτιδες. Για αυτό και η εντύπωση του πόνου μπορεί να ποικίλει σε μια ιγμορίτιδα και να περιλαμβάνει πόνο στο μέτωπο, ανάμεσα στα μάτια κ.λπ.

Οξεία και Χρόνια ρινοκολπίτιδα

Μία άλλη σύγχυση που συχνά δυσχεραίνει την κατανόηση από τον ασθενή της κατάστασής του είναι η διαφορά ανάμεσα στην οξεία και τη χρόνια «ιγμορίτιδα» (παραρρινοκολπίτιδα).

Οξεία παραρρινοκολπίτιδα («ιγμορίτιδα») είναι η οξεία φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων, που εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως η ρινική συμφόρηση, οι πυώδεις ρινικές εκκρίσεις, η κεφαλαλγία/προσωπαλγία και η γενική κόπωση, που κρατούν για διάστημα το πολύ έως 4 εβδομάδες και υποχωρούν, συνήθως, με χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Μετά δε την αποδρομή των συμπτωμάτων ο ασθενής είναι φυσιολογικός όπως και πριν τη νόσηση.

Αντίθετα «χρόνια» παραρρινοκολπίτιδα είναι η κατάσταση όπου τα συμπτώματα διαρκούν άνω των 12 εβδομάδων με εξάρσεις και υφέσεις. Ουσιαστικά, ο παραρρίνιος κόλπος που πάσχει παραμένει μονίμως σε κατάσταση χρόνιας φλεγμονής και προβλημάτων που ταλαιπωρούν πολύ συχνά ή και συνέχεια τον ασθενή.

Μάλιστα η χρόνια ρινοκολπίτιδα (chronic rhinosinusitis – CRS) διακρίνεται σε δύο μορφές:

• τη χρόνια ρινοκολπίτιδα χωρίς ρινικούς πολύποδες (chronic rhinosinusitis no nasal polyps – CRSnNP)
• τη χρόνια ρινοκολπίτιδα  με ρινικούς πολύποδες (chronic rhinosinusitis with nasal polyps – CRSwNP)

Πολύποδες της μύτης

Οι ρινικοί πολύποδες αποτελούν μορφώματα της μύτης και των παραρρινίων κόλπων με εικόνα «σταφυλιού» που «γεννιούνται» από τη μόνιμη αυτή φλεγμονή των παραρρίνιων κόλπων (χρόνια ρινοκολπίτιδα), ιδιαίτερα σε ασθενείς με ρινική αλλεργία.

Συχνά, ο όρος «πολύποδας» τρομάζει τους ασθενείς.  Ωστόσο, δε θα πρέπει να συγχέεται η κλινική σημασία του πολύποδα μύτης με πολύποδες που απαντώνται σε άλλα όργανα του σώματος. Στην περίπτωση των ρινικών πολυπόδων πρόκειται για φλεγμονώδεις καλοήθεις σχηματισμούς, που δεν είναι, ούτε μετατρέπονται σε κακοήθεις όγκους, δυστυχώς, όμως, προκαλούν έντονα συμπτώματα.

Ιγμορίτιδα και πολύποδες της μύτης, συμπτώματα

Έτσι, οι πολύποδες ρινός (όπως και η χρόνια ρινοκολπίτιδα) προκαλούν ή επιδεινώνουν κάποια ή και όλα τα παρακάτω συμπτώματα:

• ρινική απόφραξη (βουλωμένη μύτη)
• ρινικές εκκρίσεις (πρόσθιες ή και οπισθορρινικές, δηλαδή σαν φλέγματα)
• πόνο ή πίεση στο πρόσωπο
• κεφαλαλγία
• μείωση ή και απώλεια όσφρησης
• ενίοτε πυώδεις εκκρίσεις

Λιγότερο συχνά συμπτώματα που αποδίδονται στη χρόνια ρινοκολπίτιδα με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες είναι:

• πόνος που ακτινοβολεί στην άνω γνάθο και τα δόντια
• βήχας ή συχνό «καθάρισμα» του λαιμού
• πονόλαιμος
• κακή αναπνοή
• κούραση
• διαταραχές του ύπνου και ροχαλητό

Ιγμορίτιδα, αιτίες

Προδιαθετικοί παράγοντες για τη χρόνια «ιγμορίτιδα» ιδιαίτερα με ρινικούς πολύποδες αποτελούν:

• Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος
• Ρινικές αλλεργίες
• Βρογχικό Άσθμα
• Ευαισθησία στην ασπιρίνη
• Μια οδοντική λοίμωξη
• Διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος όπως HIV / AIDS ή κυστική ίνωση
• Οι συχνές ιογενείς λοιμώξεις
• Τακτική έκθεση σε ρύπους, όπως καπνός τσιγάρων

Ιγμορίτιδα, διάγνωση

Η «ιγμορίτιδα», κυρίως στη χρόνια μορφή της, αποτελεί ένα πολύ συχνό πρόβλημα, που, δυστυχώς, υποεκτιμάται ή υποθεραπεύεται, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να ταλαιπωρούνται άδικα με επαναλαμβανόμενες, αποσπασματικές, ανεπαρκείς ή και λανθασμένες θεραπείες.

Η διάγνωση της χρόνιας ρινοκολπίτιδας, με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες, γίνεται από τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο και περιλαμβάνει απαραιτήτως video ενδοσκοπικό έλεγχο της ρινικής κοιλότητας, με ειδικές κάμερες και ενδοσκόπια. Συχνά συνιστάται από το γιατρό απεικονιστικός έλεγχος με αξονική τομογραφία, προκειμένου να διαπιστωθεί η έκταση της πάθησης και τα ειδικά χαρακτηριστικά της.

Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι ο «παραδοσιακός» έλεγχος με απλές ακτινογραφίες των παραρρινίων κόλπων, που ακόμα και σήμερα συνιστάται από μη ειδικούς στο θέμα ιατρούς, αντενδείκνυται από τις τελευταίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ρινολογικής Εταιρίας καθώς δεν προσφέρει διαγνωστικά, ενώ επιβαρύνει τον ασθενή με βλαβερή ακτινοβολία. Αντίθετα, η σύγχρονη video ρινική ενδοσκόπηση προσφέρει περισσότερες και πιο ακριβείς πληροφορίες, ενώ είναι γρήγορη, εύκολη και αβλαβής για τον ασθενή.

Ιγμορίτιδα, αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της χρόνιας «ιγμορίτιδας», με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες, είναι, καταρχάς, φαρμακευτική. Εφόσον, με τη σωστή καθοδήγηση από τον εξειδικευμένο στη Ρινολογία Ωτορινολαρυγγολόγο, ο ασθενής κατανοήσει τη φύση και τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης πάθησης, τότε η φαρμακευτική αγωγή και οι στοχευμένες οδηγίες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν με απόλυτη επιτυχία την πλειονότητα των περιστατικών.

Η αγωγή, συνήθως, έχει σαν βάση τη χορήγηση ρινικών φαρμάκων σε μορφή σπρέι ή σταγόνων, σε συνδυασμό με ρινικές πλύσεις με ειδικά διαλύματα. Περιστασιακά, η φαρμακευτική αγωγή εξειδικεύεται και εξατομικεύεται με την από του στόματος χορήγηση φαρμάκων, συνήθως αντιβιοτικών ή κορτικοστεροειδών, για μικρά χρονικά διαστήματα.

Φυσικά, πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα και η σημασία της πρόληψης. Είναι σημαντικό να αποφεύγονται οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, ενώ και η διαχείριση των ρινικών αλλεργιών σε συνεργασία με τον ειδικό Ωτορινολαρυγγολόγο παίζει σημαντικό ρόλο.

Στις περιπτώσεις, όμως, που η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει ή η κατάσταση κρίνεται εξαρχής πολύ σοβαρή, όπως π.χ. αν υπάρχουν μεγάλοι πολύποδες, τότε τη λύση δίνει η Ενδοσκοπική Χειρουργική των Παραρρινίων Κόλπων (Functional Endoscopic Sinus Surgery-F.E.S.S.).